اشعار امیرالمومنین (ع) در ستایش حکمت/حکمت در شعر مولای متقیان
تاریخ انتشار: ۱۵ بهمن ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۰۱۳۷۴۶
خبرگزاری مهر _ گروه فرهنگ و ادب: امام علی بن أبی طالب (ع) برجسته‌ترین شاگرد مکتب زلال وحی بوده و به فرموده رسول خدا (ص)، دروازه شهر دانش به شمار می‌رود و از جایگاهی سترگ در حکمت، بلاغت و سخنوری و همچنین توسعه علوم و معارف اسلامی و قرآنی برخوردار بوده و شخصیت بی نظیر پس از پیامبر اسلام (ص) به شمار می‌رود؛ شخصیتی که پیامبر اکرم (ص) او (ع) را داناترین فردِ امت پس از خود توصیف فرموده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
همچنین آن حضرت (ع) را می‌توان یگانه روزگار در سخنوری و ایراد گفته‌های نغز، حکمت آمیز و پرمعنا دانست که از توانایی بی مانندی در سخن سرایی، خطابه و به کارگیری صنایع بلاغی و ادبی در گفتار، شعر و نوشتار برخوردار بوده است. بزرگان علوم بلاغت امام علی (ع) را پیشوا و پیشروی خطیبان و سخنوران پس از رسول گرامی اسلام (ص) دانسته‌اند و بر برتری و غیر قابل دسترس بودن شخصیت ادبی و بلاغی امام (ع) اذعان کرده‌اند. (الحیاة الأدبیة بعد ظهور الإسلام، ص ۱۲۹)
دانشمند برجسته اهل سنت ابن ابی الحدید معتزلی در این باره چنین گفته است: «درباره فصاحت، باید گفته شود که امام «ع» پیشوای فصیحان و سخنوران است و درباره کلام آن حضرت (ع) گفته شده: پایین‌تر از سخن خداوند [قرآن کریم] و بالاتر از سخن مخلوقین است. عبدالحمید ابن یحیی [از نویسندگان و ادیبان نامدار سده دوم هجری] گفته است: من هفتاد خطبه از خطبه‌های أصلع [امام علی «ع»] را حفظ کردم. آنگاه [بلاغت، سخنوری و دانش‌های ادبی] فوران و از زبانم جاری شد. (شرح نهج البلاغة، ج ۱ ص ۲۴)
بهترین گواه بر بلاغت و سخنوری امام علی (ع) کتاب گرانسنگ «نهج البلاغة» است که به دستِ توانای دانشمند، شاعر و ادیب نامدار جهان اسلام یعنی شریف رضی در سه بخش خطبه‌ها، نامه‌ها و کلمات قِطار (سخنان کوتاه و پرمعنا) گردآوری شده و اثری ارزنده، جاودان و مانا به شمار می‌رود. نهج البلاغه در اصل میراثی گرانبها از خاندان وحی (ع) است و کتابی است گران مایه که سراسر حکمت و دانش بوده و در کنار محتوای بلند، از زیبایی ادبی فوق العاده‌ای برخوردار است.
علاوه بر خطبه سرایی و بلاغت، امام علی (ع) در سرودن شعر نیز دستی توانا داشت و اشعاری حکمت آمیز از آن بزرگوار در منابع روایی و ادبی گردآوری شده است. در ادامه این نوشتار به بررسی گوشه‌ای از آن می‌پردازیم و علاقه‌مندان را دعوت می‌کنیم که برای مطالعه بیشتر به دیوان اشعار امام (ع) مراجعه کنند.
مولای متقیان (ع) در سروده ای نیکو و دلپذیر فضیلت دانش پژوهان را ارج نهاده و اهل علم و خرد را زندگانی در میان مردگان توصیف فرموده است:
النَّاسُ مِن جِهَةِ الآباءِ أکفاءُ * أبُوهُمُ آدمٌ وَ الأمُّ حَوَّاءُ
فَإن یَکُن لَهُم مِن أصلِهِم شَرَفٌ * یُفاخِرونَ بِهِ فَالطِّینُ وَ المَاءُ
مَا الفَضلُ إلا لأهلِ العِلمِ إنَّهُمُ * عَلَی الهُدی لِمَنِ استَهدَی أدِلاءُ
فَقُم بِعِلمٍ وَ لاتَطلُب بِه بَدَلاً * فَالنَّاسُ مَوتَی وَ أهلُ العِلمِ أحیَاءُ (دیوان الامام علی «ع»، ص ۲۵)
ترجمه ابیات چنین است: مردم از منظر پدران در یک مرتبه قرار دارند؛ پدرشان آدم و مادرشان حوا بوده و از این لحاظ برتری بر یکدیگر ندارند.
اگر برای آنان در اصل و نسبشان شرافت و برتری باشد که بدان افتخار کنند، به آب و گِل است. (چرا که همه فرزندان آدم از خاک آفریده شده و سرشتشان، یکی است.)
فضیلت، تنها از آنِ اهل علم و دانش است؛ چرا که آنان هر آن کس را که بخواهند هدایت یابند (و در مسیر هدایت، رشد و عبودیت گام نهند)، راهنمایی کرده و از آنان دستگیری می‌کنند.
برخیز و جویای علم و دانش باش و برای آن جایگزینی انتخاب مکن؛ زیرا مردم مردگان بوده و اهل دانش، زنده‌اند و با روشنایی علم و دانش خود را به حیات رسانده و دیگران را نیز کمک می‌کنند.
امام علی (ع) در سروده ای دیگر، دنیا را مکانی زودگذر توصیف فرموده که جای ماندگاری نیست:
تَحَرَّز مِنَ الدُّنیا فَإنَّ فِنَاءَها * مَحَلُّ فَناءٍ لا مَحلُّ بَقَاءِ
فَصَفوتُها مَمزُوجَةٌ بِکدارةٍ * وَ رَاحَتُها مَقرُونةٌ بِعَنَاءِ (همان، ص ۲۷)
ترجمه ابیات: «از دنیا پرهیز کرده و دوری نما؛ چرا که حیاط آن، مکانی برای فنا و نیستی بوده و جای ماندگاری نیست.
خالص دنیا به تیرگی آمیخته و راحتی آن با رنج همراه شده است.»
امام (ع) در سروده ای دیگر چنین فرموده است:
وَ ما طَلَبُ المَعِیشَةِ بِالتَّمنِّی * وَ لکِن ألقِ دَلوَکَ فِی الدِّلاءِ
تَجِئکَ بِمِلئِها یَوماً وَ یَوماً * تَجِئک بَحَماةٍ وَ قَلِیلِ مَاءِ (همان، ص ۲۹)
ترجمه: «جستجوی معیشت با آرزو محقق نمی‌شود؛ اما سطل خود را در میان سطل‌ها پرتاب کن. (کنایه از آنکه تلاش خود را کرده و برای رسیدن به روزی حلال، سعی و کوشش نما).
روزی آن سطل را پر کرده و روزی دیگر، به گِل سیاه برخورد کرده و آبی اندک، نصیب تو می‌شود.»
امام (ع) در اشعاری حکمت آمیزی فرزند برومندش امام حسن مجتبی (ع) را این گونه مورد خطاب قرار می‌دهد:
تَردَّ رِداءَ الصَّبرِ عِندَ النَّوائِبِ * تَنَل مِن جَمِیلِ الصَّبرِ حُسنَ العَوَاقِبِ
وَ کُن صَاحِباً لِلحِلمِ فِی کُلِّ مَشهدٍ * فَمَا الحِلمُ إلا خَیرُ خِدنٍ وَ صَاحِبِ
وَ کُن طَالِباً لِلرِّزقِ مِن بَابِ حِلِّه * یُضَاعَف عَلَیکَ الرِّزقُ مِن کُلِّ جانِبِ
وَ صُن مِنکَ مَاءَ الوَجهِ لاتَبذِلَنَّه * وَ لاتَسألِ الأرذالَ فَضلَ الرَّغَائِبِ
وَ کُن مُوجِباً حَقَّ الصَّدِیقِ اذا أتَی * الیکَ بِبرٍّ صَادِقٍ مِنکَ واجِبِ
وَ کُن حَافِظاً للوالِدَینِ وَ ناصِراً * لِجَارِک ذِی التَّقوَی وَ أهلِ التَّقارُبِ (همان، ص ۳۵).
ترجمه: «ردای صبر در گرفتاری‌ها را بر تن کُن تا با شکیبایی نیکو، به فرجامی نیک دست یابی.
در هر جایی، بکوش حلم و بردباری همراه و همنشینت باشد؛ چرا که بردباری بهترین یار و همنشین است.
و به دنبال روزی حلال (و پاکیزه) باش تا روزی ات از هر سوی (به برکت حلال بودن دارایی و روزی‌ات) افزوده شود.
و آبرویت را نگاه دار و آن را بذل مکن و از افراد فرومایه، رسیدن به آرزوهای بزرگ را درخواست مکن.
حق دوست خود را که به تو از روی راستی نیکی روا داشته، به جای آور.
همچنین نگهدار پدر و مادرت باش و برای همسایه باتقوایت، یاور و پشتیبان باش.»
پیشوای عارفان (ع) در ستایش خردورزی چنین سروده است:
وَ أفضَلُ قَسم اللهِ للمَرءِ عَقلُهُ * فَلَیسَ مِنَ الخَیراتِ شَیءٌ یُقارِبُه
إذا أکمَلَ الرَّحمنُ للمَرءِ عَقلَه * فَقَد کَمُلَت أخلاقُه وَ مَآرِبُه (همان، ص ۳۶)
ترجمه: «برترین چیزی که خداوند به انسان روزی کرده، خِردِ اوست. چیز دیگری در میان نیکی‌ها و خوبی‌ها، به آن نزدیک نمی‌شود.
هنگامی که خداوند برای کسی عقلش را کامل کند، خوی و اخلاق وی (و دیگر خوبی‌ها و نیکویی‌هایش) نیز کامل می‌شود.»
در جای دیگر نیز امام الموحدین (ع) کم گویی را ستوده و پرگویی را نکوهش می‌کنند:
إنَّ القَلِیلَ مِنَ الکَلامِ بِأهلِه * حَسَنٌ وَ إنَّ کَثِیرَه مَمقُوتُ
مَا زلَّ ذُو صَمتٍ وَ ما مِن مُکثِرٍ * إلا یَزِلُّ وَ ما یُعَابُ صَمُوتُ (همان، ص ۵۴).
ترجمه: «سخن اندک با آنان که سزایش هستند، نیکو بوده و سخن بسیار ناپسند است.
کسی که خاموشی پیشه کرده خطا نمی‌کند و هر آن کس که بسیار سخن گوید، دچار خطا و اشتباه می‌شود و کسی که بسیار سکوت می‌کند، مورد عیب جویی قرار نمی‌گیرد.»
امام العرفاء (ع) درباره گریزناپذیری مرگ نیز چنین سروده است:
المَوتُ لا وَالداً یُبقِی وَ لا وَلَدا * هذا السَّبِیلُ الی أن لا تَرَی أحَدا
کَانَ النَّبیُّ وَ لم یَخلُد لأمَّتِه * لَو خَلَّدَ اللهُ خَلقاً قَبلَه خَلُدا
لِلمَوتِ فِینَا سِهامٌ غَیرُ خَاطِئةٍ * مَن فَاتَهُ الیَومَ سَهمٌ لم یَفُته غَدا (همان، ص ۶۳)
ترجمه: «مرگ نه پدر را باقی می‌گذارد و نه فرزند؛ این راه ادامه دارد تا آنکه کسی را نبینی و همگان طعم مرگ را چشیده و این راه را خواهند پیمود.
پیامبر «ص» در میان امتش جاودان باقی نماند و اگر خداوند پیش از او افرادی را جاودان می‌کرد، این اتفاق می‌افتاد. (اما مشیت الهی بر این تعلق گرفته که هیچ انسانی عمر جاوید نیافته و همگان از دالان مرگ عبور خواهند کرد؛ حتی پیامبران و پیشوایان دین).
برای برای ما تیرهایی دارد که هرگز راه خطا نمی‌رود؛ کسی که امروز تیر بدان اصابت نکند، فردا به خطا نمی‌رود.»
امام علی بن ابی طالب (ع) درباره اهمیت تربیت فرزندان در کودکی و نوجوانی چنین فرموده است:
حَرِّض بَنِیکَ عَلَی الآدابِ فِی الصِّغَرِ * کَیمَا تَقرَّ بِهِم عَینَاکَ فِی الکِبَرِ
وَ إنَّمَا مَثَلُ الآدابِ تَجمَعُنا * فِی عُنفُوانِ الصِّبا کَالنَّقشِ فِی الحَجَرِ
هِیَ الکُنُوز التی تَنمُو ذَخَائِرُها * وَ لایُخافُ عَلَیهَا حادِثُ الغِیَرِ (همان، ص ۷۵)
ترجمه: «فرزندانت را در کودکی بر آداب (آموختن علم و ادب) تشویق کن تا اینکه در بزرگسالی موجب خنکی دیدگانت (و روشنی چشمانت) شوند.
ادب و تربیتی که در کودکی صورت پذیرد، همانند نقشی است که بر سنگ حک شده (و از صفحه سنگ پاک نمی‌شود.)
آن گنج‌هایی است که ذخیره‌های آن رشد کرده و افزوده می‌شود و بیم حوادث نیز بر آن نمی‌رود.»
پیشوای اهل خرد و تقوا (ع) در سروده پرمعنا و حکیمانه دیگری چنین فرموده است:
رَأیتُ الدَّهرَ مُختَلِفاً یَدُورُ * فَلا حُزنٌ یَدُومُ وَ لاسُرُورُ
وَ قَد بَنَتِ المُلُوکُ بِه قُصُوراً * فَلَم تَبقَ المُلُوکُ وَ لا القُصُورُ (همان، ص ۸۱)
ترجمه: «دیدم که روزگار دائم در حال چرخش (و تغییر) است؛ نه اندوه در آن باقی می‌ماند و نه خوشحالی و سرور.
پادشاهان در آن قصرها ساخته و برافراشته‌اند؛ اما نه پادشاهان ماندند و نه قصرهایشان.»
امیر سخن (ع) در نکوهش حرص و آز نیز چنین فرموده است:
دَعِ الحِرصَ عَلَی الدُّنیَا * وَ فِی العَیشِ فَلا تَطمَع
وَ لاتَجمَع مِنَ المَالِ * فَلاتَدرِی لِمَن تَجمَع
فَإنَّ الرِّزقَ مَقسُومٌ * وَ سُوءُ الظَّنِّ لایَنفَع
فَقِیرٌ کُلُّ مَن یَطمَع * غَنِیٌّ کُلُّ مَن یَقنَع (همان، ص ۹۶- ۹۵)
ترجمه: حرص و آز نسبت به دنیا را رها کن و نسبت به (افزون خواهی) در زندگی، تطمع مکن.
و برای مال اندوزی نیز تلاش بیهوده مکن؛ چرا که نمی‌دانی برای چه کسی این دارایی را جمع می‌کنی؟
روزی (از جانب خداوند) تقسیم شده و بدگمانی، سودی نمی‌رساند.
هر آن کس که آزمند بود، به تهیدستی می‌افتد و هر آن کس که قانع بود، توانگر است.»
همچنین در سروده‌ای دیگر چنین فرموده است:
ألا صَاحِبَ الذَّنبِ لاتَقنَطَن * فَإنَّ الإلهَ رَؤوفٌ رَؤُوف
وَ لا تَرحَلَنَّ بِلا عِدَّةٍ * فَإنَّ الطَّریقَ مَخُوفٌ مَخُوف (همان، ص ۱۰۲)
ترجمه: «ای که با گناه همنشین شده‌ای، مبادا دچار ناامیدی (از رحمت گسترده پروردگار) گردی؛ چرا که خدا مهربانِ مهربان است.
و هرگز بدون توشه (و بار مناسب) پای در سفر مگذار؛ چرا که راه (مرگ و جهان واپسین) هراسناک و ترسناک است.»
سروده‌های امام علی (ع) حاوی نکته‌های عمیق و پرمعنای حکمت آمیز بوده و الهام بخش گروه بسیاری از سرایندگان پارسی و عربی در سده‌های آتی تا به امروز به شمار می‌رود و در این سروده‌ها بر فضیلت‌هایی همچون دانش دوستی و کوشش برای کسب علم و ادب، ضرورت توجه به روز رستاخیز و توشه برای آن، اهمیت بردباری، مردم داری، قناعت، صبر در سختی‌ها و ناملایمات، امید به لطف پروردگار، کسب روزی حلال و پاکیزه و… تاکید شده است.
فهرست منابع
۱- ابن أبی الحدید، عزالدین عبدالحمید بن هبة الله، شرح نهج البلاغة، بیروت، دار احیا الکتب العربیة
۲- دیوان الامام علی بن أبی طالب (ع)، به کوشش: محمد عبدالمنعم الخفاجی، دار بن زیدون
۳- خفاجی، محمد عبدالمنعم، الحیاة الأدبیة بعد ظهور الإسلام، بیروت، دار الجیل ۱۹۹۰
۴- عاشور، سید علی، مسند الإمام علی بن أبی طالب (ع)، بیروت، دار نظیر عبود ۲۰۰۷
۵- گودینی، محمد جواد، اسوه رادمردی، نشر نظری ۱۳۹۹
* نویسنده: محمد جواد گودینی
کد خبر 5697359منبع: مهر
کلیدواژه: امیرالمومنین ع میلاد حضرت علی ع ادبیات عرب نهج البلاغه تاریخ اسلام هفدهمین جشنواره شعر فجر دهه فجر کتاب و کتابخوانی معرفی کتاب ایران استوار انقلاب اسلامی ایران نقد کتاب ترجمه حوزه هنری انتشارات امیرکبیر تجدید چاپ موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی نمایشگاه فناوری های محتوای فضای مجازی علی بن أبی طالب شمار می رود سروده ای امام علی امام ع
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۰۱۳۷۴۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
در مذمت و ستایش ارز دریافتی خودروسازان اخیراً گمرک
به گزارش حاشیه صنعت، بر اساس فهرست منتشر شده از مجموع واردات کشور در سال ۱۴۰۲ که برابر با ۶۶.۲ میلیارد دلار است ۲۴ میلیارد دلار به واردات ۱۰۰ واردکننده اول اختصاص دارد که در این لیست و در میان برخورداران عمده از ارز در سال گذشته تعدادی از شرکت های خودروساز و مونتاژکار و قطعه ساز نیز به چشم می خورد.
شرکت‌هایی چون «بازرگانی دولتی ایران، آوا تجارت صبا، پشتیبانی امور دام و ماهیدشت کرمانشاه، خودروسازی مدیران، وزارت دفاع، پاک دیده، کرمان موتور، کوروش موتور، اکسون، غذایی کوروش، ذوب آهن، بهمن موتور، صبا پیشرو، طبیعت، ایران خودرو دیزل، داریا همراه پایتخت، فولاد مبارکه، کروز، سایپا و آرین موتور» در لیست ارزبگیران بزرگ دیده می شوند. در این خصوص ذکر چند نکته ضروری است:
۱-واردات ارزی در همه جای جهان امری پذیرفته شده و تسهیل گر استفاده کشورها و شرکت ها از مزیت های نسبی خود در تعامل با دیگران است هر چند متاسفانه در کشور ما با تراکم تخلفاتی مانند رانت خواری ها، دلالی ها و بنگاه داری ها یا حتی در مواردی اختلاس ها و سوء استفاده ها از تفاوت قیمت های ارز، تصویر چندان مطلوبی از اختصاص ارز به شرکت ها و نهادها در افکار عمومی وجود ندارد اما مردم حق دارند به صورت شفاف درباره سرنوشت و فرایند مساله اختصاص ارز بدانند .
۲-سوال کلیدی این است که ارز اختصاص یافته به این شرکت ها کجاها هزینه شده است و چگونه؟ سوال دیگر این است که آیا این ارزدهی منجر به تقویت تولید و اشتغال جامعه شده است یا صرفا به خریداری محصولی در کشوری دیگر و فروش آن در کشور مبدا اختصاص یافته است؟ آیا این ارز به خصوص در صنایع جنجالی ایران مانند خودروسازی ها، فقط به خرید یا مونتاژ بدون ارزش افزوده قابل ذکری منتهی شده است یا به «جهش تولید» و «مشارکت مردم» از طریق اشتغال و نوآوری و کارآفرینی نیز منجر شده است؟
۳- در فهرست انتشار یافته از سوی گمرک که برای اولین بار صورت می گیرد، نام برخی خودروسازان یا قطعه سازان از جمله مدیران خودرو – کوروش موتور آریا ، کرمان موتور، و کروز به چشم می خورد. این فهرست در شرایطی منتشر می شود که به گفته ناظران اقتصادی، طی چند ماه گذشته، ارزبری مونتاژکاران خودرو و وارد کنندگان صرف، حاشیه‌ها، اعتراض‌ها و نگرانی‌هایی از سوی فعالان صنایع خودرو و قطعه به دنبال داشته است و می توان گفت بسیاری از این دغدغه ها به جا و صحیح است.
۴- در نگاهی گذرا به وضعیت ارزبری برخی خودروسازها این فهرست می گوید که صنایع خودروسازی مدیران (مدیران خودرو و کوروش موتور آریا) با سهمی بیش از یک میلیارد و ششصد و سی میلیون دلار ، ارز برترین شرکت در صنعت خودروی کشور طی سال گذشته بوده است. بنابر آمار گمرک، این گروه سهمی در حدود ۲.۵ درصد از کل ارزش دلاری واردات سال گذشته به کشور را داراست. این خودروسازی در سال ۱۴۰۱ بیش از ۹۳۰میلیون دلار ارزبری داشته، بنابراین ارزبری آن در سال ۱۴۰۲تقریبا ۷۵ درصد رشد کرده است. جایگاه‌های هشتم و در واقع هفتم لیست ۱۰۰ واردکننده برتر کشور در سال گذشته به کرمان‌موتور و دنیای قطعات پارتیان صنعت بم اختصاص یافته است. کرمانی‌ها در سال گذشته حدود ۸۹۷ میلیون دلار ارزبری داشته‌اند که نسبت به سال ۱۴۰۱ رشد حدودا ۷۵درصدی را نشان می‌دهد.
۵-رتبه بیستم این فهرست، صنایع قطعه‌سازی «کروز» را معرفی می کند که در سال ۱۴۰۲ بیش از ۳۰۱میلیون دلار ارز دریافتی به نام آن ثبت شده است.
نکته قابل توجه این است که در مقایسه با سال ۱۴۰۱، شرکت کروز کمتر از نیم درصد رشد ارزبری داشته است. نکته دیگر این است بر اساس اظهارات مسئولان کروز، این شرکت در مقابل ۳۰۱ میلیون دلار دریافتی، قطعات بالغ بر ۹۰۰ هزار تا یک میلیون خودروی ایران خودرو و سایپا را تامین کرده است که جزو ارزبری های ایران خودرو و سایپا به شمار می آید. همچنین کروز در رویکردی تحولی توانسته است ۱۴ هزار نفر را مستقیما و ۲۰ هزار نفر را به طور غیرمستقیم در زنجیره تامین مشغول به کار کند.
۶-طرح مورد کروز در برابر برخی شرکت های دیگر صرفا یک مثال بود تا روشن شود همه موارد ذکر شده فهرست انتشاری گمرک، ارزبر هستند اما این کجا و آن کجا! یکی می تواند ارزبر وارد کننده یا مونتاژکار باشد و دیگری ارزبر اما تولید کننده اشتغالزا؛ فراموش نکنیم که واردات باید بتواند ارزش افزوده تولیدی داشته باشد، اشتغال موثر ایجاد کند و چرخ اقتصاد کشور را در جهت عقربه های ساعت و رو به جلو بچرخاند؛ موضوعی که در شعار سال جاری (جهش تولید با مشارکت مردم) و شعارهای سال های گذشته نیز از سوی رهبر انقلاب بر آن بارها تاکید شده است.
۷-انتشار این فهرست گمرک را باید به فال نیک گرفت زیرا شفافیت برآمده از آن می تواند تفاوت دوغ و دوشاب را در افکار عمومی روشن تر کند.
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است